● تاثیر نشاط روحی بر شکوفایی خرد و اندیشه

نشاط و انبساط روحی، یکی از متغیرهای موثر در شکل گیری شخصیت مثبت در

کودکان و نوجوانان است و بالعکس، اضطراب و تشویش خاطر عامل مهمی در توقف

استعدادهاست. روان شناسان حالت شادی را نتیجه عمل هماهنگ و منسجم و

سامان یافته همه عواطف یک فرد می دانند و معتقد هستند که نشاط و آرامش

روحی زمینه های باروری خرد و اندیشه را به وجود می آورد.

▪ چنانچه فردوسی می گوید:

ـ چو شادی بکاهد، بکاهد روان

ـ خرد گردد اندر میان ناتوان

 امروز تحقیقات مربوط به اعصاب و روان نشان داده است که یادگیری

انسان و ساماندهی رفتار کودک در گرو نشاط و شادابی و هیجانات مثبت

اوست و خلاقیت، شکوفایی استعدادها در گرو نشاط و انبساط روحی

انجام می شود.

دستورات اسلام منطبق بر فطرت و ماهیت انسان هاست و از ویژگی

انسان ها، شور، نشاط، پویایی، تحرک و شادابی است و این ویژگی هاست

که به انسان ها امید به زندگی می دهد و انسان ها را برای عبور از

مشکلات و سختی ها یاری داده و از دامنه ها به قله می کشاند.

در حالی که انسان افسرده، انسان غمناک، انسان بی تحرک، احساس

خستگی و درماندگی و بی پناهی می کند، احساس ناامیدی و یأس

و بدبینی دارد و او را در برابر مشکلات ناتوان و عاجز می گرداند و از قله ها

به دره ها و سنگلاخ ها می کشاند.

ما نباید جاذبه ها و انگیزه های گرایش به اسلام و معنویت را از نسل

جوان بگیریم. نباید نسل جوان احساس کند که دین اسلام فقط شامل

یک سری امر و نهی های خشک و غیرمنعطف و حزن انگیز است و

با لذت و شادی مخالف است.

اگر ما شرایط و زمینه را برای ابراز هیجانات و تخلیه احساسات به

وجود نیاوریم، زمینه برای اختلالات روانی و رنجوری و افسردگی

فراهم می شود. نشان دادن چهره خشن و متصلب از اسلام ظلم به اسلام است.

● تجلی ظاهری هیجانات درونی

با توجه به این که نشاط و سرور مانند هر هیجان و احساس دیگر

تجلی ظاهری ویژه ای دارد مثلا تظاهر شادی گاهی در خنده،

گاهی در دست زدن و گاهی در فریاد و از جا پریدن جلوه می کند.

ما نباید از این تجلیات درونی برداشت های منفی و غلط داشته باشیم.

ما نباید اگر بچه ها و دانش آموزان ما به خاطر ابراز خوشحالی از یک پیروزی

و یا برای انجام تشویق در یک موضوع مورد علاقه خود فریاد زدند یا دست

زدند آنها را از این کار منع نماییم.

همان گونه که یکی از تجلیات بروز احساسات و عواطف و علایق مذهبی

و دینی ذکر صلوات بر محمد و آل محمد است و این شعار الهی نیز زیبایی

خاصی دارد. چون سلام و درود، ارزش گذاری و ارجمندی است که

ثمره آن و انعکاس آن به خود انسان برمی گردد و موجب ارتقای معنویت

و آرامش و ارضای روحی می شود.

اقدام به این فضیلت بزرگ و مقدس نیز توجه بر اصل تربیتی، الگوسازی

و الگوپذیری و الگوگیری و عاطفه ورزی و همانندسازی آگاهانه است.

این امر است که فرایند تعلیم و تربیت را غنای ویژه ای می بخشد.

بنابراین به این مهم نیز باید توجه ویژه ای شود و یا مسئله عزاداری و

گریه کردن و سینه زنی که یکی دیگر از زمینه های بروز و ظهور احساسات

و عواطف دینی است که در سوگ فرزانگان و شهدای راه فضیلت انعکاس

عینی و ظاهری می یابد و به صورت گریه یا سینه زدن تجلی می کند.

با این کار، هم یاد و نام و آرمان آنان زنده نگاه داشته می شود و هم

موجب تخلیه عقده ها و کینه ها و تجلی خشم علیه ستم پیشگان

می شود و هم زمینه هوشیاری و بیداری و دشمن شناسی را فراهم

می سازد و این شیوه نیز باید به عنوان یک اصل تربیتی مورد توجه قرار گیرد.

● ممنوعیت سرکوبی غرایز

پس همان گونه که ملاحظه می شود، هرکدام از مسائل مذکور تجلی

نوعی از احساسات و غرایز و عواطف طبیعی و ذاتی کودکان و نوجوانان

و جوانان است و جلوگیری و سرکوب هریک از آنها موجب خسارات

جبران ناپذیری بر شخصیت و روح و روان آنان خواهد شد.

خداوند هیچ استعدادی را در ذات انسان قرار نداده است، مگر اینکه

برای آن علت و فلسفه و فوایدی منظور کرده است و سرکوب استعدادها

مغایر اراده خداوند است. بنابراین کار معلم، وظیفه مربی و رسالت تعلیم

و تربیت، سرکوب غرایز و استعدادها نیست. بلکه شناسایی استعدادها

و سپس هدایت و جهت دادن استعدادها و غرایز در مسیر فلسفه خلقت

و اراده و تدبیر خداوند است. البته این کار سختی است اما مهم است

و متأسفانه مسئولان تعلیم و تربیت ما در این رابطه دو مشکل بنیادین دارند.

برخی به خاطر نگاه های تک بعدی خود مشکل بینشی و نگرشی

نسبت به فلسفه وجودی استعدادها و غرایزی که ذکر شده، دارند و برخی

دیگر مشکل روشی دارند یا در کاربرد استعدادها در زمان و مکان و موقعیت های

ویژه اشتباه می کنند و نمی توانند دانش آموزان را به نحوی آموزش دهند

که در کجا شادی کنند و در کجا صلوات بفرستند و در کجا عزاداری کنند.

چگونه و به چه میزان شادی کنند؟ معلوم کنند که دامنه شادی و غم

تا کجاست؟ مرزهای مجاز و غیرمجاز آن تا چه حد است؟

باید نظام تعلیم و تربیت درصدد نشان دادن زیبایی ها و جاذبه های دینی

به نسل جوان باشد. نباید جوانان فکر کنند هرچه زیبایی است مربوط به

نوآوری های جدید است و هرچه امور خشن و زمخت است مربوط به

سنت های دینی است.

باید مربیان و معلمان دلسوز پل ارتباطی رنگین و شاداب و پر نشاطی

بین گذشته و حال و سنت های دینی با نوآوری ها و نیازهای معقول

جدید ایجاد کنند. به نحوی که نه آرمان ها و اصالت ها خدشه دار شود

و فراموش شود و نه جوانان و نوجوانان ما از جاذبه های نوآوری و زیبایی های

مشروع محروم شوند. امام صادق(ع) در مورد ویژگی شیعیانش چنین

می فرمایند: پیروان ما از مازاد سرشت و طینت ما آفریده شده اند.

در خوشحالی ما خوشحال و در اندوه ما غمناکند. باید بچه های ما آموزش

ببینند که شادی و غم آنان چگونه متجلی شود و چگونه تعدیل یابد. چون

در اسلام نشاط و شادابی تعدیل نشده و یا افسارگسیخته نداریم و توجه

به اصل تربیتی نشاط و سرور در جوانان نیز نمی تواند موجب لطمه زدن

به شخصیت آنان شود یا محیط اجتماعی را محکوم کند به عزاداری و

همان گونه که صلوات نیز با همه محاسن و فوایدی که دارد نباید خلاف

عرف و منطق انجام شود که خدای نکرده موجب بیزاری از دین شود.

● با زندگی همراهی کنید

هر کسی تقدیری در زندگی دارد و با مسئله هایی روبه رو است اما آیا

به این معناست که بگذارید زندگی روند خود را طی کند؟ به طور مسلم نه.

در عوض می توانید روشی در پیش گیرید که به بهترین شکل ممکن با

مسئله ها روبه رو شوید و بیشترین تلاش خود را در این زمینه نشان دهید.

در این صورت، متوجه راه های جدیدی شده و با کشف آن، انرژی تازه ای

کسب می کنید.

● مثبت بیندیشید و مثبت عمل کنید

برای شاد بودن باید فکرهای خود را عوض کنید، اما منتظر از راه رسیدن

احساس ها نباشید. احساس ها پس از عمل کردن، از راه می رسند.

 اگر می خواهید شادتر باشید، شادمانه تر عمل کنید. اگر می خواهید

منش دوستانه تری داشته باشید، دوستانه تر عمل کنید.

بنابراین علاوه بر اینکه مثبت می اندیشید، مثبت نیز عمل کنید.

● آنچه را می خواهید، طلب کنید

به جای شکایت کردن و متهم کردن دیگران به دنبال خواسته های

خود بروید، انتخاب با شماست. می توانید به همین رویه ادامه دهید

و از هرچیز و هر کس شکایت کنید و همچنان چیزی نصیبتان نشود

یا می توانید آنچه را می خواهید، طلب کرده و به دنبال تحقق یافتنش باشید.

● لذت از رسیدن به خط پایان

به هدف نرسیدن به معنای شکست نیست، بلکه به این معنی است

که شما به تمرین و تجربه بیشتری نیاز دارید. به راحتی تسلیم نشوید

و اجازه ندهید یک شکست شما را به گونه ای تحت تاثیر قرار دهد که همه

تلاش های خود را از بین ببرید. به راه خود ادامه دهید و لذت به خط پایان

رسیدن را تجربه کنید.

● در زمان حال زندگی کنید

به لحظه حال آگاه باشید و در گذر آن منتظر آینده باشید تا بتوانید از فرصت ها

سود ببرید. در گذشته سیر کردن و غم آن را خوردن، چشم هایتان را به

روی امکانات و فرصت های حال می بندد و در عین حال، آینده را نیز

از دست خواهید داد. شادی، محصول زندگی کردن در لحظه حال است

که تکیه گاهی برای رسیدن به آینده ای فوق العاده است. فقط با آنچه

امروز انجام می دهید می توانید آینده خود را تحت تاثیر قرار دهید.

فعالیت فیزیکی منظم، یکی از موثرترین تکنیک های شاد بودن است.

ورزش را برای خود یک عادت کنید. هر روز فقط ۱۰دقیقه پیاده روی کنید.

عذر و بهانه نیاورید. اگر هوا به شدت بارانی یا برفی است، دور خانه،

تند و چابک قدم بزنید. اگر هوا عالی است، از منزل بیرون بروید و از

شگفتی ها و زیبایی های زمستان لذت ببرید. ورزش را به سرگرمی

تبدیل کنید. برنامه های ورزشی را آهسته شروع کنید و برای اجتناب

از آسیب به تدریج بر زمان و شدت آن بیافزایید.

● برای داشته ها سپاسگزار باشید

یکی از راه های مهمی که تاثیر نگرش مثبت را حفظ می کند، داشتن

نگرشی همراه با قدردانی به زندگی است. در این لحظه در هر

موقعیتی که هستید هنوز هم چیزهایی وجود دارند که بابت آنها

سپاسگزار باشید. مانند سلامت جسمی و روانی، وجود خانواده،

دوستان و... به اطرافتان و جایی که در آن زندگی می کنید، نگاه کنید،

داشته های خود را در نظر بیاورید، شغل و همه موهبت هایی را

که از آن برخوردار هستید.

شکرگزار بودن یکی از عوامل مهم شادمانی است. اگر قدردان

داشته های خود باشید، شخصی شاد و خوشحال خواهید بود.

از طرف دیگر اگر همواره به نداشته های خود فکر کنید، بیشتر احساس

بدبختی و بیچارگی می کنید.

اگر دائم در این مورد فکر کنید که چقدر خوشبخت هستید و بابت آن

سپاسگزار باشید، این نگرش به کل زندگی شما سرایت می کند.

فهرستی از همه چیزهای با ارزشی که دارید تهیه کنید، هر زمان

که احساس افسردگی و کسالت کردید به آن مراجعه کنید و آن را بخوانید.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: